01. October 2025
NGC 6960:尪姨掃帚星雲

探索宇宙1!逐工會揀一幅無仝款 ê 影像抑是相片,𤆬你熟似咱這个迷人 ê 宇宙,閣有專業天文學者2為你3解說4。
- 原始文章:NGC 6960: The Witch's Broom Nebula
- 影像來源 kah 版權: Brian Meyers
- 台文翻譯:An-Li Tsai (TARA)
[漢羅] NGC 6960:尪姨掃帚星雲
根據人類歷史 ê 記錄,一萬年前有一工,天欲暗進前,有一个新 ê 光線忽然間出現 tī 夜空,幾若禮拜了後就暗去矣。 咱今仔日知影講,這个光線是 ùi 超新星,就是爆炸 ê 恆星 來--ê。 脹大 ê 屑仔雲就是 超新星殘骸,去 hŏng 叫做是 面紗星雲。 這張清楚 ê 望遠鏡影像是以面紗星雲 ê 西爿為中心,這个星雲 ê 編號是 NGC 6960,私底下逐家 kā 叫做 尪姨掃帚星雲。 Tī 這場劇烈 ê 爆炸中,星際衝擊波去予炸出來,掃過太空,激發星際物質。 這張影像是用狹頻濾光片感光--ê。 這寡咧發光 ê 雲絲看起來就親像一重薄縭絲 ê 水波。 其中 紅色 是 水素原子,青藍色 是 酸素氣體,分 kah 足清楚--ê。 完整 ê 超新星殘骸 tī 天鵝座方向,離咱差不多有 1400 光年遠。 這支「尪姨掃帚」tī 天頂迒過 35 光年闊。 圖內底較光 ê 恆星是天鵝座 52,tī 較暗 ê 所在直接用目睭 to̍h 看會著,毋過 kah 古早時代 ê 超新星殘骸無關係。
[POJ] Ang-î Sàu-chhiú Seng-hûn
Kun-kù jîn-lūi le̍k-sú ê kì-lo̍k, chi̍t-bān nî-chêng ū chi̍t-kang, thiⁿ beh àm chìn-chêng, ū chi̍t-ê sin ê kng-sòaⁿ hut-jiân-kan chhut-hiān tī iā-khong, kúi-ā lé-pài liáu-āu to̍h àm--khì ah. Lán kin-á-ji̍t chai-iáⁿ kóng, chit-ê kng-sòaⁿ sī ùi chhiau-sin-seng, to̍h sī po̍k-chà ê hêng-chhiⁿ lâi--ê. Tiùⁿ-tōa ê sap-á-hûn to̍h sī chhiau-sin-seng chân-hâi, khì hŏng kiò-chò sī Bīn-se-seng-hûn. Chit-tiuⁿ chheng-chhó ê bōng-oán-kiàⁿ iáⁿ-siōng sī í Bīn-seⁿ Seng-hûn ê sai-pêng ûi tiong-sim, chit-ê seng-hûn ê pian-hō sī NGC 6960, su-té-hā ta̍k-ke kā kiò-chò Ang-î Sàu-chhiú Seng-hûn. Tī chit-tiûⁿ ke̍k-lia̍t ê po̍k-chà tiong, seng-chè chhiong-kek-pho khì hō͘ chà--chhut-lâi, sàu-kòe thài-khong, kek-hoat seng-chè bu̍t-chit. Chit-tiuⁿ iáⁿ-siōng sī iōng e̍h-pîn lū-kng-phìⁿ kám-kng--ê. Chit-kóa leh hoat-kng ê hûn-si khòaⁿ--khí-lâi to̍h chhin-chhiūⁿ chi̍t-têng po̍h-lî-si ê chúi-pho. Kî-tiong âng-sek sī chúi-sò͘ goân-chú, chhiⁿ-nâ-sek sī sàng-sò͘ khì-thé, pun kah chiok chheng-chhó--ê. Oân-chéng ê chhiau-sin-seng chân-hâi tī Thian-gô-chō hong-hiòng, lî lán chha-put-to ū 1400 kng-nî hn̄g. Chit-ki "ang-î sò-chhiú" tī thiⁿ-téng hāⁿ kòe 35 kng-nî khoah. Tô͘ lāi-té khah kng ê hêng-chhiⁿ sī Thian-gô-chō 52, tī khah àm ê só͘-chāi ti̍t-chiap iōng ba̍k-chiu to̍h khòaⁿ ē-tio̍h, m̄-koh kah kó͘-chá sî-tāi ê chhiau-sin-seng chân-hâi bô kuan-hē.
[KIP] Ang-î Sàu-tshiú Sing-hûn
Kun-kù jîn-luī li̍k-sú ê kì-lo̍k, tsi̍t-bān nî-tsîng ū tsi̍t-kang, thinn beh àm tsìn-tsîng, ū tsi̍t-ê sin ê kng-suànn hut-jiân-kan tshut-hiān tī iā-khong, kuí-ā lé-pài liáu-āu to̍h àm--khì ah. Lán kin-á-ji̍t tsai-iánn kóng, tsit-ê kng-suànn sī uì tshiau-sin-sing, to̍h sī po̍k-tsà ê hîng-tshinn lâi--ê. Tiùnn-tuā ê sap-á-hûn to̍h sī tshiau-sin-sing tsân-hâi, khì hŏng kiò-tsò sī Bīn-se-sing-hûn. Tsit-tiunn tshing-tshó ê bōng-uán-kiànn iánn-siōng sī í Bīn-senn Sing-hûn ê sai-pîng uî tiong-sim, tsit-ê sing-hûn ê pian-hō sī NGC 6960, su-té-hā ta̍k-ke kā kiò-tsò Ang-î Sàu-tshiú Sing-hûn. Tī tsit-tiûnn ki̍k-lia̍t ê po̍k-tsà tiong, sing-tsè tshiong-kik-pho khì hōo tsà--tshut-lâi, sàu-kuè thài-khong, kik-huat sing-tsè bu̍t-tsit. Tsit-tiunn iánn-siōng sī iōng e̍h-pîn lū-kng-phìnn kám-kng--ê. Tsit-kuá leh huat-kng ê hûn-si khuànn--khí-lâi to̍h tshin-tshiūnn tsi̍t-tîng po̍h-lî-si ê tsuí-pho. Kî-tiong âng-sik sī tsuí-sòo guân-tsú, tshinn-nâ-sik sī sàng-sòo khì-thé, pun kah tsiok tshing-tshó--ê. Uân-tsíng ê tshiau-sin-sing tsân-hâi tī Thian-gô-tsō hong-hiòng, lî lán tsha-put-to ū 1400 kng-nî hn̄g. Tsit-ki "ang-î sò-tshiú" tī thinn-tíng hānn kuè 35 kng-nî khuah. Tôo lāi-té khah kng ê hîng-tshinn sī Thian-gô-tsō 52, tī khah àm ê sóo-tsāi ti̍t-tsiap iōng ba̍k-tsiu to̍h khuànn ē-tio̍h, m̄-koh kah kóo-tsá sî-tāi ê tshiau-sin-sing tsân-hâi bô kuan-hē.
[English] NGC 6960: The Witch's Broom Nebula
Ten thousand years ago, before the dawn of recorded human history, a new light would suddenly have appeared in the night sky and faded after a few weeks. Today we know this light was from a supernova, or exploding star, and record the expanding debris cloud as the Veil Nebula, a supernova remnant. This sharp telescopic view is centered on a western segment of the Veil Nebula cataloged as NGC 6960 but less formally known as the Witch's Broom Nebula. Blasted out in the cataclysmic explosion, an interstellar shock wave plows through space sweeping up and exciting interstellar material. Imaged with narrow band filters, the glowing filaments are like long ripples in a sheet seen almost edge on, remarkably well separated into atomic hydrogen (red) and oxygen (blue-green) gas. The complete supernova remnant lies about 1400 light-years away towards the constellation Cygnus. This Witch's Broom actually spans about 35 light-years. The bright star in the frame is 52 Cygni, visible with the unaided eye from a dark location but unrelated to the ancient supernova remnant.
詞彙學習
漢羅 | POJ | KIP | 華語 | English |
---|---|---|---|---|
超新星殘骸 | chhiau-sin-seng chân-hâi | tshiau-sin-sing tsân-hâi | 超新星殘骸 | supernova remnant |
超新星爆炸 | chhiau-sin-seng po̍k-chà | tshiau-sin-sing tsân-hâi | 超新星爆炸 | supernova explosion |
面紗星雲 | Bīn-se seng-hûn | Bīn-se sing-hûn | 面紗星雲 | Veil Nebula |
天鵝座 | Thian-gô-chō | Thian-gô-tsō | 天鵝座 | Cygnus |
天鵝座 52 | Thian-gô-chō gō͘-cha̍p-jī | Thian-gô-tsō gōo-tsa̍p-jī | 天鵝座 52 | 52 Cygni |
尪姨掃帚星雲 | Ang-î Sàu-chhiú Seng-hûn | Ang-î Sàu-tshiú Sing-hûn | 女巫掃帚星雲 | Witch’s Broom Nebula |
水素 | chúi-sò͘ | tsuí-sòo | 氫 | hydrogen |
酸素 | sǹg-sò͘ | sǹg-sòo | 氧 | oxygen |
酸素 | sàng-sò͘ | sàng-sòo | 氧 | oxygen |
濾光片 | lū-kng-phìⁿ | lū-kng-phìnn | 濾光片 | filter |
星際物質 | seng-chè bu̍t-chit | sing-tsè bu̍t-tsit | 星際物質 | interstellar material |
原子 | goân-chú | guân-tsú | 原子 | atom |
狹頻 | e̍h-pîn | e̍h-pîn | 窄頻 | narrowband |
NGC 6960 | NGC lio̍k-kiú-lio̍k-khòng | NGC lio̍k-kiú-lio̍k-khòng | NGC 6960 | NGC 6960 |