11. September 2025
地球 ê 本影

探索宇宙1!逐工會揀一幅無仝款 ê 影像抑是相片,𤆬你熟似咱這个迷人 ê 宇宙,閣有專業天文學者2為你3解說4。
- 原始文章:The Umbra of Earth
- 影像來源 kah 版權: Wang Letian(Eyes at Night)
- 台文翻譯:An-Li Tsai (TARA)
[漢羅] 地球 ê 本影
去予地球閘著、產生 ê 烏影,叫做 本影。 本影區 ê 3D 形體就親像一个三角桶,向太空伸出去。 伊 ê 橫切面是圓--ê,tī 月食 ê 時陣看上清楚。 9 月 7 號到 8 號 是月圓時,月娘行過地球本影 ê 三角桶中心附近,tī 這个本影區內底 ê 人攏會看著月食。 這寡所在包括南極洲、澳洲、亞洲、歐洲 kah 非洲 ê 一部分,tī 遮逐月食 ê 人是看甲歡喜甲。 這張縮時攝影 ê 合成影像,是 tī 中國張家口市翕--ê。 這是一組月全食 ê 連續相片,ùi 左手爿到正手爿一張一張翕過來,咱嘛看會著地球 ê 本影 投影 tī 月球 ê 形影。 月全食 ê 時陣,日光 會去予地球大氣層散射 到地球 ê 本影內底,所以月球表面看起來才會紅紅紅。 毋過,投影 tī 食月 頂懸 ê 本影邊緣會出現 藍光。 這个藍光是因為日光迵過地球 ê 頂層平流層,遐 ê 臭氧層會 kā 紅光散射,賰藍光會當迵過,所以看起來煞變做是藍色--ê。 這擺 ê 月全食現象,規粒月球有行到 地球本影區內底,這規个過程攏總有 83 分鐘遐爾久。
[POJ] Tē-kiû ê Pún-iáⁿ
Khì hō͘ Tē-kiû cha̍h-tio̍h, sán-seng ê o͘-iáⁿ, kiò-chò pún-iáⁿ. Pún-iáⁿ-khu ê 3D hêng-thé to̍h chhin-chhiūⁿ chi̍t-ê saⁿ-kak-tháng, hiòng thài-khong chhun chhut-khì. I ê hoâiⁿ-chhiat-bīn sī îⁿ--ê, tī goe̍h-si̍t ê sî-chūn khòaⁿ siōng chheng-chhó. 9 goe̍h 7 hō kàu 8 hō sī goe̍h-îⁿ sî, goe̍h-niû kiâⁿ-kòe Tē-kiû pún-iáⁿ ê saⁿ-kak tháng tiong-sim hù-kīn, tī chit-ê pún-iáⁿ khu lāi-té ê lâng lóng ē khòaⁿ-tio̍h goe̍h-si̍t. Chit kóa só͘-chāi pau-koat Lâm-ke̍k-chiu, Ò-chiu, A-chiu, Au-chiu kah Hui-chiu ê chi̍t pō͘-hūn, tī chia jiok goe̍h-si̍t ê lâng sī khòaⁿ kah hoaⁿ-hí kah. Chit-tiuⁿ sok-sî liap-iáⁿ ê ha̍p-sêng iáⁿ-siōng, sī tī Tiong-kok Tiuⁿ-ka-kháu chhī hip--ê. Che-sī chi̍t cho͘ goe̍h choân-si̍t ê liân-sio̍k siòng-phìⁿ, ùi chó chhiú pêng kàu chiàⁿ-chhiú-pêng chi̍t-tiuⁿ chi̍t-tiuⁿ hip kòe-lâi, lán mā khòaⁿ-ē-tio̍h Tē-kiû ê pún-iáⁿ tâu-iáⁿ tī goe̍h-kiû ê hêng-iáⁿ. Goe̍h-choân-si̍t ê sî-chūn, ji̍t-kng ē khì hō͘ Tē-kiû tāi-khìtāi-khì-chân sàn-siā kàu Tè-kiû ê pún-iáⁿ lāi-té, só͘-í goe̍h-kiû piáu-bīn khòaⁿ--khí-lâi chiah-ē âng-âng-âng. M̄-koh, tâu-iáⁿ tī si̍t-goe̍h téng-koân ê pún-iáⁿ pian-iân ē chhut-hiān nâ-kng. Chit-ê nâ-kng sī in-ūi ji̍t-kng thàng-kòe Tē-kiû ê téng-chân pêⁿ-liû-chân, hia ê chhàu-ióng-chân ē kā âng-kng sàn-siā, chhun nâ-kng ē-tàng thàng--kòe, só͘-í khòaⁿ--khí-lâi soah piàn-chò sī nâ-sek--ê. Chit pái ê goe̍h-choân-si̍t hiān-siōng, kui-lia̍p goe̍h-kiû ū kiâⁿ kàu Tē-kiû pún-iáⁿ khu lāi-té, che kui-ê kòe-têng lóng-chóng ū 83 hun-cheng hiah-nī kú.
[KIP] Tē-kiû ê Pún-iánn
Khì hōo Tē-kiû tsa̍h-tio̍h, sán-sing ê oo-iánn, kiò-tsò pún-iánn. Pún-iánn-khu ê 3D hîng-thé to̍h tshin-tshiūnn tsi̍t-ê sann-kak-tháng, hiòng thài-khong tshun tshut-khì. I ê huâinn-tshiat-bīn sī înn--ê, tī gue̍h-si̍t ê sî-tsūn khuànn siōng tshing-tshó. 9 gue̍h 7 hō kàu 8 hō sī gue̍h-înn sî, gue̍h-niû kiânn-kuè Tē-kiû pún-iánn ê sann-kak tháng tiong-sim hù-kīn, tī tsit-ê pún-iánn khu lāi-té ê lâng lóng ē khuànn-tio̍h gue̍h-si̍t. Tsit kuá sóo-tsāi pau-kuat Lâm-ki̍k-tsiu, Ò-tsiu, A-tsiu, Au-tsiu kah Hui-tsiu ê tsi̍t pōo-hūn, tī tsia jiok gue̍h-si̍t ê lâng sī khuànn kah huann-hí kah. Tsit-tiunn sok-sî liap-iánn ê ha̍p-sîng iánn-siōng, sī tī Tiong-kok Tiunn-ka-kháu tshī hip--ê. Tse-sī tsi̍t tsoo gue̍h tsuân-si̍t ê liân-sio̍k siòng-phìnn, uì tsó tshiú pîng kàu tsiànn-tshiú-pîng tsi̍t-tiunn tsi̍t-tiunn hip kuè-lâi, lán mā khuànn-ē-tio̍h Tē-kiû ê pún-iánn tâu-iánn tī gue̍h-kiû ê hîng-iánn. Gue̍h-tsuân-si̍t ê sî-tsūn, ji̍t-kng ē khì hōo Tē-kiû tāi-khìtāi-khì-tsân sàn-siā kàu Tè-kiû ê pún-iánn lāi-té, sóo-í gue̍h-kiû piáu-bīn khuànn--khí-lâi tsiah-ē âng-âng-âng. M̄-koh, tâu-iánn tī si̍t-gue̍h tíng-kuân ê pún-iánn pian-iân ē tshut-hiān nâ-kng. Tsit-ê nâ-kng sī in-uī ji̍t-kng thàng-kuè Tē-kiû ê tíng-tsân pênn-liû-tsân, hia ê tshàu-ióng-tsân ē kā âng-kng sàn-siā, tshun nâ-kng ē-tàng thàng--kuè, sóo-í khuànn--khí-lâi suah piàn-tsò sī nâ-sik--ê. Tsit pái ê gue̍h-tsuân-si̍t hiān-siōng, kui-lia̍p gue̍h-kiû ū kiânn kàu Tē-kiû pún-iánn khu lāi-té, tse kui-ê kuè-tîng lóng-tsóng ū 83 hun-tsing hiah-nī kú.
[English] The Umbra of Earth
The dark, inner shadow of planet Earth is called the umbra. Shaped like a cone extending into space, it has a circular cross section most easily seen during a lunar eclipse. And on the night of September 7/8 the Full Moon passed near the center of Earth's umbral cone, entertaining eclipse watchers around much of our fair planet, including parts of Antarctica, Australia, Asia, Europe, and Africa. Recorded from Zhangjiakou City, China, this timelapse composite image uses successive pictures from the total lunar eclipse, progressing left to right, to reveal the curved cross-section of the umbral shadow sliding across the Moon. Sunlight scattered by the atmosphere into Earth's umbra causes the lunar surface to appear reddened during totality. But close to the umbra's edge, the limb of the eclipsed Moon shows a distinct blue hue. The blue eclipsed moonlight originates as rays of sunlight pass through layers high in the upper stratosphere, colored by ozone that scatters red light and transmits blue. In the total phase of this leisurely lunar eclipse, the Moon was completely within the Earth's umbra for about 83 minutes.
詞彙學習
漢羅 | POJ | KIP | 華語 | English |
---|---|---|---|---|
本影 | pún-iáⁿ | pún-iánn | 本影 | umbra |
月食 | goe̍h-si̍t | gue̍h-si̍t | 月食 | lunar eclipse |
月全食 | goe̍h-choân-si̍t | gue̍h-tsuân-si̍t | 月全食 | |
食月 | si̍t-goe̍h | si̍t-gue̍h | 食月 | eclipsed moon |
地球 | Tē-kiû | Tē-kiû | 地球 | Earth |
大氣層 | tāi-khì-chân | tāi-khì-tsân | 大氣層 | atmosphere |
臭氧層 | chhàu-ióng-chân | tshàu-ióng-tsân | 臭氧層 | ozone layer |
月球 | goe̍h-kiû | gue̍h-kiû | 月球 | Moon |
三角桶 | saⁿ-kak-tháng | sann-kak-tháng | 圓錐形 | cone |
縮時攝影 | sok-sî-liap-iáⁿ | sok-sî-liap-iánn | 縮時攝影 | time-lapse |
散射 | sàn-siā | sàn-siā | 散射 | scattering |