23. June 2025
W5:恆星形成柱仔

探索宇宙1!逐工會揀一幅無仝款 ê 影像抑是相片,𤆬你熟似咱這个迷人 ê 宇宙,閣有專業天文學者2為你3解說4。
- 原始文章:W5: Pillars of Star Formation
- 影像來源: NASA,WISE,IRSA;處理 & 版權:Francesco Antonucci
- APOD Turns 30!: Free public lecture in Cork, Ireland tomorrow (Tuesday) at 7 pm
- 台文翻譯:An-Li Tsai (TARA)
[漢羅] W5:恆星形成柱仔
恆星是按怎產生--ê? 這張相片是恆星形成區 W5 ê 影像,是 NASA ê 闊幅紅外線巡天探測器 (WISE,落尾改名做 NEOWISE) 翕 ê 紅外線影像,相片有提供足清楚 ê 線索。 中央閬縫內底 ê 大質量恆星是比邊仔 ê 恆星較老。 有一个可能 ê 原因是,中心較老 ê 恆星驅動邊仔 較少年 ê 恆星 誕生。 這个驅動 ê 過程可能是,高溫氣體 kā 較冷 ê 氣體硩做密度足懸 ê 氣體丸,受著引力 ê 影響變做恆星。 這張科學漆色 ê 紅外線影像嘛提供咱一寡線索,高溫氣體沓沓仔蒸發,形成壯觀 ê 柱仔形結構。 W5 嘛叫做 Westerhout 5 (W5) 抑是 IC 1848。 這兩个星雲 kah IC 1805 做伙形成一个複雜 ê 恆星形成區,一般人 kā 叫做「靈魂星雲」。 這張相片主要是咧翕 W5 ê 其中一部分,差不多有 2,000 光年闊,內底有足濟恆星形成 ê 柱仔。 W5 離咱差不多 6,500 光年遠, tī 仙后座遐。
[POJ] W5: Hêng-chhiⁿ hêng-sêng thiāu-á
Hêng-chhiⁿ sī án-chóaⁿ sán-seng--ê? Chit-tiuⁿ siòng-phìⁿ sī hêng-chhiⁿ hêng-sêng-khu W5 ê iáⁿ-siōng, sī NASA ê khoah-pak âng-gōa-sòaⁿ sûn-thian thàm-chhek-khì (WISE, lo̍h-bóe kái-miâ chò NEOWISE) hip--ê âng-gōa-sòaⁿ iáⁿ-siōng, siòng-phìⁿ ū thê-kiong chiok chheng-chhó ê sòaⁿ-soh. Tiong-ng làng-phāng lāi-té ê tōa-chit-liōng hêng-chhiⁿ sī pí piⁿ-á ê hêng-chhiⁿ khah lāu. Ū chi̍t-ê khó-lêng ê goân-in sī, tiong-sim khah lāu ê hêng-chhiⁿ khu-tōng piⁿ-á khah siàu-liân ê hêng-chhiⁿ tàn-seng. Chit-ê khu-tōng ê kòe-têng khó-lêng sī, ko-un khì-thé kā khah léng ê khì-thé teh chò bi̍t-tō͘ chiok koân ê khì-thé oân, siū-tio̍h ín-le̍k ê éng-hióng piàn-chò hêng-chhiⁿ. Chit-tiuⁿ kho-ha̍k chhat-sek ê âng-gōa-sòaⁿ iáⁿ-siōng mā thê-kiong lán chi̍t-kóa sòaⁿ-soh, ko-un khì-thé tau̍h-tau̍h-á cheng-hoat, hêng-sêng chòng-koan ê thiāu-á hêng kiat-kò͘. W5 mā kiò-chò Westerhout 5(W5) ia̍h-sī IC 1848. Chit nn̄g-ê seng-hûn kah IC 1805 chò-hóe hêng-sêng chi̍t-ê ho̍k-cha̍p ê hêng-chhiⁿ hêng-sêng khu, it-poaⁿ-lâng kā kiò-chò "Lêng-hûn Seng-hûn". Chit-tiuⁿ siòng-phìⁿ chú-iàu sī leh hip W5 ê kî-tiong chi̍t pō͘-hūn, chha-put-to ū 2,000 kng nî khoah, lāi-té ū chiok chē hêng-chhiⁿ hêng-sêng ê thiāu-á. W5 lī lán chha-put-to 6,500 kng nî hn̄g, tī sian hiō chō hia.
[KIP] W5: Hîng-tshinn hîng-sîng thiāu-á
Hîng-tshinn sī án-tsuánn sán-sing--ê? Tsit-tiunn siòng-phìnn sī hîng-tshinn hîng-sîng-khu W5 ê iánn-siōng, sī NASA ê khuah-pak âng-guā-suànn sûn-thian thàm-tshik-khì (WISE, lo̍h-bué kái-miâ tsò NEOWISE) hip--ê âng-guā-suànn iánn-siōng, siòng-phìnn ū thê-kiong tsiok tshing-tshó ê suànn-soh. Tiong-ng làng-phāng lāi-té ê tuā-tsit-liōng hîng-tshinn sī pí pinn-á ê hîng-tshinn khah lāu. Ū tsi̍t-ê khó-lîng ê guân-in sī, tiong-sim khah lāu ê hîng-tshinn khu-tōng pinn-á khah siàu-liân ê hîng-tshinn tàn-sing. Tsit-ê khu-tōng ê kuè-tîng khó-lîng sī, ko-un khì-thé kā khah líng ê khì-thé teh tsò bi̍t-tōo tsiok kuân ê khì-thé uân, siū-tio̍h ín-li̍k ê íng-hióng piàn-tsò hîng-tshinn. Tsit-tiunn kho-ha̍k tshat-sik ê âng-guā-suànn iánn-siōng mā thê-kiong lán tsi̍t-kuá suànn-soh, ko-un khì-thé ta̍uh-ta̍uh-á tsing-huat, hîng-sîng tsòng-kuan ê thiāu-á hîng kiat-kòo. W5 mā kiò-tsò Westerhout 5(W5) ia̍h-sī IC 1848. Tsit nn̄g-ê sing-hûn kah IC 1805 tsò-hué hîng-sîng tsi̍t-ê ho̍k-tsa̍p ê hîng-tshinn hîng-sîng-khu, it-puann-lâng kā kiò-tsò "Lîng-hûn Sing-hûn". Tsit-tiunn siòng-phìnn tsú-iàu sī leh hip W5 ê kî-tiong tsi̍t pōo-hūn, tsha-put-to ū 2,000 kng nî khuah, lāi-té ū tsiok tsē hîng-tshinn hîng-sîng ê thiāu-á. W5 lī lán tsha-put-to 6,500 kng nî hn̄g, tī sian hiō tsō hia.
[English] W5: Pillars of Star Formation
How do stars form? Images of the star forming region W5 like those in the infrared by NASA's Wide Field Infrared Survey Explorer WISE, later NEOWISE satellite provide clear clues with indications that massive stars near the center of empty cavities are older than stars near the edges. A likely reason for this is that the older stars in the center are actually triggering the formation of the younger edge stars. The triggered star formation occurs when hot outflowing gas compresses cooler gas into knots dense enough to gravitationally contract into stars. In the featured scientifically colored infrared image, spectacular pillars left slowly evaporating from the hot outflowing gas provide further visual clues. W5 is also known as Westerhout 5 (W5) and IC 1848. Together with IC 1805, the nebulas form a complex region of star formation popularly dubbed the Heart and Soul Nebulas. The featured image highlights a part of W5 spanning about 2,000 light years that is rich in star forming pillars. W5 lies about 6,500 light years away toward the constellation of Cassiopeia.
詞彙學習
漢羅 | POJ | KIP | 華語 | English |
---|---|---|---|---|
恆星形成區 | hêng-chîⁿ hêng-sêng-khu | hîng-tshinn hîng-sîng-khu | 恆星形成區 | star formation region |
靈魂星雲 | lîng-hûn sing-hûn | líng-hún sing-hûn | 靈魂星雲 | Soul Nebula |
仙后座 | Sian-hāu-chò | Sian-hāu-chò | 仙后座 | Cassiopeia |