M83:恆星流 kah 一千粒紅寶石

Page(/daily/2024/07/20240703)

探索宇宙1!逐工會揀一幅無仝款 ê 影像抑是相片,𤆬你熟似咱這个迷人 ê 宇宙,閣有專業天文學者2為你解說3

[漢羅] M83:恆星流 kah 一千粒紅寶石

大型金爍爍閣美麗 ê 捲螺仔星系 M83 就 tī 長長長 ê 長蛇座 東南方,離咱 1200 萬光年遠 ê 所在。 M83 ê 直徑差不多有 4 萬光年長,伊有足顯目 ê 捲螺仔手骨,所以去予人叫做 南方風吹星系。 Tī 捲螺仔手骨頂懸 ê 厚塗粉帶 邊緣附近,有足濟 發紅光 ê 恆星形成區。 這予 M83 提著另外一个偏名,叫做 千粒紅寶石星系。 這張新 ê 望遠鏡 數位影像 嘛有紀錄這粒 光爍爍 ê 星系 湠出來 ê 霧霧星系暈。 這張宇宙相片 ê 底部有一條 恆星潮汐流。 這是因為大質量星系 M83 kah 較細 ê 衛星星系 合併,受著引力 ê 影響,kā M83 內底 ê 物質搝出來,才會形成 恆星流。 天文學家 David Malin 佮 Brian Hadley tī 1990 年代中,就捌透過 加強相片底片處理 ê 方式,揣著這寡足歹揣 ê 恆星流。

[POJ] M83: Hêng-chhiⁿ-liû kah Chi̍t-chheng-lia̍p Âng-pó-chio̍h

Tōa-hêng kim-sih-sih koh bí-lē ê kńg-lê-á seng-hē M83 to̍h tī tn̂g-tn̂g-tn̂g ê Tn̂g-siâ-chō tang-lâm-hong, lī lán 1200 bān kng-nî hn̄g ê só͘-chāi. M83 ê ti̍t-kèng chha-put-to ū 4 bān kng-nî tn̂g, i ū chiok hiáⁿ-ba̍k ê kńg-lê-á chhiú-kut, só͘-í khì hō͘ lâng kiò-chò Lâm-hong Hong-chhoe Seng-hē. Tī kńg-lê-á chhiú-kut téng-koân ê kāu thô͘-hún-tòa pian-iân hù-kīn, ū chiok chē hoat âng-kng ê hêng-chhiⁿ hêng-sêng-khu. Che hō͘ M83 the̍h-tio̍h lēng-gōa chi̍t-ê phian-miâ, kiò-chò Chheng-lia̍p Âng-pó-chio̍h Seng-hē. Chit-tiuⁿ sin ê bōng-oán-kiàⁿ sò͘-ūi iáⁿ-siōng mā ū kì-lio̍k chit lia̍p kng-sih-sih ê seng-hē thòaⁿ--chhut-lâi ê bū-bū seng-hē-n̄g. Chit-tiuⁿ ú-tiū siòng-phìⁿ ê té-pō͘ ū chi̍t tiâu hêng-chhiⁿ tiau-se̍k-liû. Che-sī in-ūi tōa-chit-liōng seng-hē M83 kah khah sè ê ūi-chhiⁿ seng-hē ha̍p-pèng, siū-tio̍h ín-le̍k ê éng-hióng, kā M83 lāi-té ê bu̍t-chit giú chhut-lâi, chiah-ē hêng-sêng hêng-chhiⁿ-liû. Thian-bûn ha̍k-ka David Malin kah Brian Hadley tī 1990 nî-tāi tiong, to̍h bat thàu-kòe ka-kiông siòng-phìⁿ té-phìⁿ chhú-lí ê hong-sek, chhōe-tio̍h chit kóa chiok pháiⁿ chhōe ê hêng-chhiⁿ-liû.

[KIP] M83: Hîng-tshinn-liû kah Tsi̍t-tshing-lia̍p Âng-pó-tsio̍h

Tuā-hîng kim-sih-sih koh bí-lē ê kńg-lê-á sing-hē M83 to̍h tī tn̂g-tn̂g-tn̂g ê Tn̂g-siâ-tsō tang-lâm-hong, lī lán 1200 bān kng-nî hn̄g ê sóo-tsāi. M83 ê ti̍t-kìng tsha-put-to ū 4 bān kng-nî tn̂g, i ū tsiok hiánn-ba̍k ê kńg-lê-á tshiú-kut, sóo-í khì hōo lâng kiò-tsò Lâm-hong Hong-tshue Sing-hē. Tī kńg-lê-á tshiú-kut tíng-kuân ê kāu thôo-hún-tuà pian-iân hù-kīn, ū tsiok tsē huat âng-kng ê hîng-tshinn hîng-sîng-khu. Tse hōo M83 the̍h-tio̍h līng-guā tsi̍t-ê phian-miâ, kiò-tsò Tshing-lia̍p Âng-pó-tsio̍h Sing-hē. Tsit-tiunn sin ê bōng-uán-kiànn sòo-uī iánn-siōng mā ū kì-lio̍k tsit lia̍p kng-sih-sih ê sing-hē thuànn--tshut-lâi ê bū-bū sing-hē-n̄g. Tsit-tiunn ú-tiū siòng-phìnn ê té-pōo ū tsi̍t tiâu hîng-tshinn tiau-si̍k-liû. Tse-sī in-uī tuā-tsit-liōng sing-hē M83 kah khah sè ê uī-tshinn sing-hē ha̍p-pìng, siū-tio̍h ín-li̍k ê íng-hióng, kā M83 lāi-té ê bu̍t-tsit giú tshut-lâi, tsiah-ē hîng-sîng hîng-tshinn-liû. Thian-bûn ha̍k-ka David Malin kah Brian Hadley tī 1990 nî-tāi tiong, to̍h bat thàu-kuè ka-kiông siòng-phìnn té-phìnn tshú-lí ê hong-sik, tshuē-tio̍h tsit kuá tsiok pháinn tshuē ê hîng-tshinn-liû.

[English] M83: Star Streams and a Thousand Rubies

Big, bright, and beautiful, spiral galaxy M83 lies a mere twelve million light-years away, near the southeastern tip of the very long constellation Hydra. About 40,000 light-years across, M83 is known as the Southern Pinwheel for its pronounced spiral arms. But the wealth of reddish star forming regions found near the edges of the arms' thick dust lanes, also suggest another popular moniker for M83, the Thousand-Ruby Galaxy. This new deep telescopic digital image also records the bright galaxy's faint, extended halo. Arcing toward the bottom of the cosmic frame lies a stellar tidal stream, debris drawn from massive M83 by the gravitational disruption of a smaller, merging satellite galaxy. Astronomers David Malin and Brian Hadley found the elusive star stream in the mid 1990s by enhancing photographic plates.

詞彙學習(漢羅/POJ/KIP/華語/English)

  • 【恆星流】hêng-chhiⁿ-liû/hîng-tshinn-liû/恆星流/star stream
  • 【潮汐流】tiâu-se̍k-liû/tiâu-si̍k-liû/潮汐流/tidal stream
  • 【捲螺仔星系】kńg-lê-á seng-hē/kńg-lê-á sing-hē/螺旋星系/spiral galaxy
  • 【捲螺仔手骨】kńg-lê-á chhiú-kut/kńg-lê-á tshiú-kut/螺旋手臂、旋臂/spiral arm
  • 【引力】in-le̍k/in-li̍k/引力/gravitational force
  • 【長蛇座】Tn̂g-siâ-chō/Tn̂g-siâ-tsō/長蛇座/Hydra
  • 【南方風吹星系】Lâm-hong Hong-chhoe Seng-hē/Lâm-hong Hong-tshoe Sing-hē/南風吹星系/Southern Pinwheel
  • 【千粒紅寶石星系】Chheng-lia̍p Âng-pó-chio̍h Seng-hē/Tsheng-lia̍p Âng-pó-tsio̍h Sing-hē/千顆紅寶石星系/Thousand-Ruby Galaxy
  • 【星系暈】seng-hē-n̄g/sing-hē-n̄g/星系暈/halo
  • 【衛星星系】ūi-chhiⁿ seng-hē/uī-tshinn sing-hē/衛星星系/satellite galaxy
  • 【合併】ha̍p-pèng/ha̍p-pìng/合併/merging
  • 【底片】té-phìⁿ/té-phìnn/底片/plates

  1. 阮嘛有 Podcast面冊InstagramTwitter,會逐工 kā 你提醒有新 ê 翻譯 kah 錄音。閣有 YouTube 頻道,有當時仔會出新 ê 影片,緊來追蹤! ↩︎

  2. 本站 ê 介紹 (台語/華語)FAQ (華語) ↩︎

  3. 看無台文?阮讀予你聽!已經錄過 ê 文章 ↩︎

昨昏 ê 圖:NGC 602:蚵仔星團 明仔載 ê 圖:美麗 ê 三叉星雲