蛇夫座 Zeta:逃走 ê 恆星

Page(/daily/2024/01/20240104)

探索宇宙1!逐工會揀一幅無仝款 ê 影像抑是相片,𤆬你熟似咱這个迷人 ê 宇宙,閣有專業天文學者2為你解說3

[漢羅] 蛇夫座 Zeta:逃走 ê 恆星

Tī 這張予人讚嘆 ê 紅外線相片內底,有一粒 逃走 ê 恆星,蛇夫座 Zeta,伊就親像是 tī 宇宙海內底咧行 ê 船仝款,產生這个 弓形 ê 星際震波。 這張假色影像中心附近,有一粒 藍色 ê 蛇夫座 Zeta,這是一粒 比太陽 較大 20 倍 ê 恆星,用 一秒鐘 24 公里緊 ê 速度向倒爿飛過去。 伊頭前有足強 ê 恆星風,kā 厚塗粉 ê 星際物質 壓縮、加溫,才會造成這个弓形 ê 震波波前。 是講是啥物驅動這粒恆星? 蛇夫座 Zeta 本底可能是 雙星系統 ê 成員之一,伊 ê 星伴質量較大,性命嘛較短。 等這个星伴變做 超新星爆炸,質量消去了後,蛇夫座 Zeta 就去予擲出去這个系統矣。 蛇夫座 Zeta 離咱 460 光年遠,光度差不多是太陽 ê 6 萬 5000 倍強。 伊若毋是去予 塗粉 包咧,光線去予閘去,伊應該是地球天頂上光 ê 恆星之一。 這張影像若是照 蛇夫座 Zeta 估算 ê 距離來看,大細應該有 1.5 度闊,差不多是 12 光年大。 2020 年 1 月 ê 時陣,NASA kā Spitzer 太空望遠鏡 轉做安全模式,結束伊 16 年來,成功 探索宇宙 ê 任務。

[POJ] Siâ-hu-chō Zeta: Tô-cháu ê Hêng-chheⁿ

Tī chit-tiuⁿ hō͘ lâng chàn-thàn ê âng-gōa-sòaⁿ siòng-phìⁿ lāi-té, ū chi̍t-lia̍p tô-cháu ê hêng-chheⁿ, Siâ-hu-chō Zeta, i to̍h chhin-chhiūⁿ sī tī ú-tiū-hái lāi-té leh kiâⁿ ê chûn kāng-khoán, sán-seng chit-ê keng-hêng ê seng-chè chìn-pho. Chit-tiuⁿ ká-sek iáⁿ-siōng tiong-sim hù-kīn, ū chi̍t-lia̍p nâ-sek ê Siâ-hu-chō Zeta, che-sī chi̍t-lia̍p pí Thài-iông khah tōa 20 pōe ê hêng-chheⁿ, iōng chi̍t bió-cheng 24 kong-lí kín ê sok-tō͘ hiòng tò-pêng poe kòe-khì. I thâu-chêng ū chiok kiông ê hêng-chheⁿ-hong, kā kāu thô͘-hún ê seng-chè bu̍t-chit ap-sok, ka un, chiah-ē chō-sêng chit-ê keng-hêng ê chìn-pho pho-chiân. Sī-kóng sī siáⁿ-mih khu-tōng chit lia̍p hêng-chheⁿ? Siâ-hu-chō Zeta pún-té khó-lêng sī siang-chheⁿ hē-thóng ê sêng-oân chi-it, i ê seng-phōaⁿ chit-liōng khah tōa, sèⁿ-miā mā khah té. Tán chit-ê seng-phōaⁿ piàn-chò chhiau-sin-seng po̍k-chà, chit-liōng siau–khì liáu-āu, Siâ-hu-chō Zeta to̍h khì hō͘ tàn chhut-khì chit-ê hē-thóng–ah. Siâ-hu-chō Zeta lī lán 460 kng-nî hn̄g, kng-tō͘ chha-put-to sī Thài-iông ê 6 bān 5000 pōe kiông. I nā m̄-sī khì hō͘ thô͘-hún pau leh, kng-sòaⁿ khì hō͘ cha̍h khì, i èng-kai sī Tē-kiû thiⁿ-téng siōng kng ê hêng-chheⁿ chi-it. Chit-tiuⁿ iáⁿ-siōng nā-sī chiàu Siâ-hu-chō Zeta kó͘-sǹg ê kū-lî lâi-khòaⁿ, tōa-sè èng-kai ū 1.5 tō͘ khoah, chha-put-to sī 12 kng-nî tōa. 2020 nî 1 goe̍h ê sî-chūn, NASA kā Spitzer Thài-khong Bōng-oán-kiàⁿ choán-chò an-choân bô͘-sek, kiat-sok i 16 nî lâi, sêng-kong thàm-soh ú-tiū ê jīm-bū.

[KIP] Siâ-hu-tsō Zeta: Tô-tsáu ê Hîng-tshenn

Tī tsit-tiunn hōo lâng tsàn-thàn ê âng-guā-suànn siòng-phìnn lāi-té, ū tsi̍t-lia̍p tô-tsáu ê hîng-tshenn, Siâ-hu-tsō Zeta, i to̍h tshin-tshiūnn sī tī ú-tiū-hái lāi-té leh kiânn ê tsûn kāng-khuán, sán-sing tsit-ê king-hîng ê sing-tsè tsìn-pho. Tsit-tiunn ká-sik iánn-siōng tiong-sim hù-kīn, ū tsi̍t-lia̍p nâ-sik ê Siâ-hu-tsō Zeta, tse-sī tsi̍t-lia̍p pí Thài-iông khah tuā 20 puē ê hîng-tshenn, iōng tsi̍t bió-tsing 24 kong-lí kín ê sok-tōo hiòng tò-pîng pue kuè-khì. I thâu-tsîng ū tsiok kiông ê hîng-tshenn-hong, kā kāu thôo-hún ê sing-tsè bu̍t-tsit ap-sok, ka un, tsiah-ē tsō-sîng tsit-ê king-hîng ê tsìn-pho pho-tsiân. Sī-kóng sī siánn-mih khu-tōng tsit lia̍p hîng-tshenn? Siâ-hu-tsō Zeta pún-té khó-lîng sī siang-tshenn hē-thóng ê sîng-uân tsi-it, i ê sing-phuānn tsit-liōng khah tuā, sènn-miā mā khah té. Tán tsit-ê sing-phuānn piàn-tsò tshiau-sin-sing po̍k-tsà, tsit-liōng siau–khì liáu-āu, Siâ-hu-tsō Zeta to̍h khì hōo tàn tshut-khì tsit-ê hē-thóng–ah. Siâ-hu-tsō Zeta lī lán 460 kng-nî hn̄g, kng-tōo tsha-put-to sī Thài-iông ê 6 bān 5000 puē kiông. I nā m̄-sī khì hōo thôo-hún pau leh, kng-suànn khì hōo tsa̍h khì, i ìng-kai sī Tē-kiû thinn-tíng siōng kng ê hîng-tshenn tsi-it. Tsit-tiunn iánn-siōng nā-sī tsiàu Siâ-hu-tsō Zeta kóo-sǹg ê kū-lî lâi-khuànn, tuā-sè ìng-kai ū 1.5 tōo khuah, tsha-put-to sī 12 kng-nî tuā. 2020 nî 1 gue̍h ê sî-tsūn, NASA kā Spitzer Thài-khong Bōng-uán-kiànn tsuán-tsò an-tsuân bôo-sik, kiat-sok i 16 nî lâi, sîng-kong thàm-soh ú-tiū ê jīm-bū.

[English] Zeta Oph: Runaway Star

Like a ship plowing through cosmic seas, runaway star Zeta Ophiuchi produces the arcing interstellar bow wave or bow shock seen in this stunning infrared portrait. In the false-color view, bluish Zeta Oph, a star about 20 times more massive than the Sun, lies near the center of the frame, moving toward the left at 24 kilometers per second. Its strong stellar wind precedes it, compressing and heating the dusty interstellar material and shaping the curved shock front. What set this star in motion? Zeta Oph was likely once a member of a binary star system, its companion star was more massive and hence shorter lived. When the companion exploded as a supernova catastrophically losing mass, Zeta Oph was flung out of the system. About 460 light-years away, Zeta Oph is 65,000 times more luminous than the Sun and would be one of the brighter stars in the sky if it weren’t surrounded by obscuring dust. The image spans about 1.5 degrees or 12 light-years at the estimated distance of Zeta Ophiuchi. In January 2020, NASA placed the Spitzer Space Telescope in safe mode, ending its 16 successful years of exploring the cosmos.

詞彙學習(漢羅/POJ/KIP/華語/English)

  • 【蛇夫座 Zeta】Siâ-hu-chō Zeta/Siâ-hu-tsō Zeta/蛇夫座 Zeta/Zeta Ophiuchi
  • 【震波波前】chìn-pho pho-chiân/tsìn-pho pho-tsiân/震波波前/shock front
  • 【星伴】seng-phoaⁿ/sing-phuann/伴星/companion star
  • 【雙星系統】siang-chheⁿ hē-thóng/siang-tshenn hē-thóng/雙星系統/binary star system
  • 【超新星爆炸】chhiau-sin-seng po̍k-chà/tshiau-sin-sing po̍k-tsà/超新星爆炸/supernova explosion
  • 【Spitzer 太空望遠鏡】Spitzer Thài-khong Bōng-oán-kiàⁿ/Spitzer Thài-khong Bōng-uán-kiànn/史匹哲太空望遠鏡/Spitzer Space Telescope

  1. 阮嘛有 Podcast面冊InstagramTwitter,會逐工 kā 你提醒有新 ê 翻譯 kah 錄音。閣有 YouTube 頻道,有當時仔會出新 ê 影片,緊來追蹤! ↩︎

  2. 本站 ê 介紹 (台語/華語)FAQ (華語) ↩︎

  3. 看無台文?阮讀予你聽!已經錄過 ê 文章 ↩︎

昨昏 ê 圖:紐西蘭天頂 ê 穩定極光紅弧 明仔載 ê 圖:四邊形星群:獵戶座星雲 ê 心臟