NGC 4651:雨傘星系

Page(/daily/2022/02/20220207)

探索宇宙1!逐工會揀一幅無仝款 ê 影像抑是相片,𤆬你熟似咱這个迷人 ê 宇宙,閣有專業天文學者2為你解說3

[漢羅] NGC 4651:雨傘星系

天星 leh 落雨呢! 有一支宇宙大雨傘 tī 遐,伊到底是啥物咧? 咱這馬知影講,伊其實是去予較細 ê 衛星星系 影響著,是潮汐力 kā 內底 ê 恆星分佈搝做這形 ê。 中央這个主要 ê 星系是捲螺仔星系 NGC 4561,伊差不多 kah 咱 銀河系 欲平大。 毋閣伊 ê 恆星 分佈 ê 範圍,一直到伊星系盤面頂 10 萬光年懸 ê 所在攏有。 這是因為有一个較細 ê 星系,行到 NGC 4651 附近 ê 時陣,受著引力 ê 影響,煞踅 NGC 4651 ê 長株圓軌道,幌過來,幌過去。 按呢 幾若遍了後,這个較細 ê 星系 to̍h 去 hŏng 變甲弄家散宅矣! 經過幾若百萬年了後,兩个星系會沓沓仔 合併變做一个較大 ê 星系。 這寡四散 ê 恆星嘛會落轉來這个較大 ê 星系,變做伊 ê 一部份。 這張影像美國 Hawaii ê CFHT 望遠鏡 翕 ê。 這个 雨傘星系 離咱有 5000 萬 光年 遠,伊 to̍h tī 整齊 ê 北天星座 后鬃座 遐。

[POJ] NGC 4651: Hō͘-sòaⁿ-seng-hē

Thiⁿ-chheⁿ leh lo̍h-hō͘ neh! Ū chi̍t-ki ú-tiū tōa-hō͘-sòaⁿ tī hiah, i tàu-té sī siáⁿ-mih leh? Lán chit-má chai-iáⁿ kóng, i kî-si̍t sī khì hō͘ khah sè ê ūi-chhiⁿ-seng-hē éng-hióng tio̍h, sī tiâu-sek-le̍k kā lāi-té ê hêng-chhiⁿ hun-pò͘ giú chò chit-hêng ê. Tiong-ng 一个 chú-iàu ê seng-hē sī kńg-lê-á seng-hē NGC 4561, i chha-put-to kah lán Gîn-hô-hē beh pêⁿ-tōa. M̄-koh i ê hêng-chhiⁿ hun-pò͘ ê hoān-ûi, it-ti̍t kàu i seng-hē-pôaⁿ bīn-téng cha̍p-bān kng-nî koân ê só͘-chāi lóng-ū. Che sī in-ūi ū chi̍t-ê khah sè ê seng-hē, kiâⁿ kàu NGC 4651 hū-kīn ê sî-chūn, siū-tio̍h ín-le̍k ê éng-hióng, soah se̍h NGC 4651 ê tn̂g-tu-îⁿ kúi-tō, hàiⁿ kòe-lâi, hàiⁿ kòe-khì. Án-ne kúi-ā-pái liáu-āu, chit-ê khah sè ê seng-hē to̍h khì hŏng piàn kah lōng-ke-sòaⁿ-the̍h ah! Keng-kòe kúi-ā pah-bān nî liáu-āu, nn̄g-ê seng-hē ē tau̍h-tau̍h-á ha̍p-pèng chò chi̍t-ê khah tōa ê seng-hē. Chit-kóa sì-sòaⁿ ê hêng-chhiⁿ mā ē lak-tńg-lâi chit-ê khah tōa ê seng-hē, piàn-chò i ê chi̍t-pō͘-hūn. Chit-tiuⁿ iáⁿ-siōng sī Bí-kok Hawaii ê CFHT bōng-oán-kiàⁿ hip ê. Chit-ê Hō͘-sòaⁿ-seng-hē lī lán ū gō͘-chheng-bān kng-nî hn̄g, i to̍h tī chéng-chê ê pak-thian seng-chō Hiō-chang-chō hiah.

[KIP] NGC 4651: Hōo-suànn-sing-hē

Thinn-tshenn leh lo̍h-hōo neh! Ū tsi̍t-ki ú-tiū tuā-hōo-suànn tī hiah, i tàu-té sī siánn-mih leh? Lán tsit-má tsai-iánn kóng, i kî-si̍t sī khì hōo khah sè ê uī-tshinn-sing-hē íng-hióng tio̍h, sī tiâu-sik-li̍k kā lāi-té ê hîng-tshinn hun-pòo giú tsò tsit-hîng ê. Tiong-ng 一个 tsú-iàu ê sing-hē sī kńg-lê-á sing-hē NGC 4561, i tsha-put-to kah lán Gîn-hô-hē beh pênn-tuā. M̄-koh i ê hîng-tshinn hun-pòo ê huān-uî, it-ti̍t kàu i sing-hē-puânn bīn-tíng tsa̍p-bān kng-nî kuân ê sóo-tsāi lóng-ū. Tse sī in-uī ū tsi̍t-ê khah sè ê sing-hē, kiânn kàu NGC 4651 hū-kīn ê sî-tsūn, siū-tio̍h ín-li̍k ê íng-hióng, suah se̍h NGC 4651 ê tn̂g-tu-înn kuí-tō, hàinn kuè-lâi, hàinn kuè-khì. Án-ne kuí-ā-pái liáu-āu, tsit-ê khah sè ê sing-hē to̍h khì hŏng piàn kah lōng-ke-suànn-the̍h ah! King-kuè kuí-ā pah-bān nî liáu-āu, nn̄g-ê sing-hē ē ta̍uh-ta̍uh-á ha̍p-pìng tsò tsi̍t-ê khah tuā ê sing-hē. Tsit-kuá sì-suànn ê hîng-tshinn mā ē lak-tńg-lâi tsit-ê khah tuā ê sing-hē, piàn-tsò i ê tsi̍t-pōo-hūn. Tsit-tiunn iánn-siōng sī Bí-kok Hawaii ê CFHT bōng-uán-kiànn hip ê. Tsit-ê Hōo-suànn-sing-hē lī lán ū gōo-tshing-bān kng-nî hn̄g, i to̍h tī tsíng-tsê ê pak-thian sing-tsō Hiō-tsang-tsō hiah.

[English] NGC 4651: The Umbrella Galaxy

It’s raining stars. What appears to be a giant cosmic umbrella is now known to be a tidal stream of stars stripped from a small satellite galaxy. The main galaxy, spiral galaxy NGC 4561, is about the size of our Milky Way, while its stellar parasol appears to extend some 100 thousand light-years above this galaxy’s bright disk. A small galaxy was likely torn apart by repeated encounters as it swept back and forth on eccentric orbits through NGC 4651. The remaining stars will surely fall back and become part of a combined larger galaxy over the next few million years. The featured image was captured by the Canada-France-Hawaii Telescope (CFHT) in Hawaii, USA. The Umbrella Galaxy lies about 50 million light-years distant toward the well-groomed northern constellation Coma Berenices.

詞彙學習(漢羅/POJ/KIP/華語/English)

  • 【NGC 4651】NGC sù-lio̍k-ngó͘-it/NGC sù-lio̍k-ngóo-it/NGC 4651/NGC 4651
  • 【雨傘星系】Hō͘-sòaⁿ-seng-hē/Hōo-suànn-sing-hē/雨傘星系/the Umbrella Galaxy
  • 【衛星星系】ūi-chhiⁿ-seng-hē/uī-tshinn-sing-hē/衛星星系/satellite galaxy
  • 【潮汐力】tiâu-sek-le̍k/tiâu-sik-li̍k/潮汐力/tidal force
  • 【捲螺仔星系】kńg-lê-á seng-hē/kńg-lê-á sing-hē/螺旋星系/spiral galaxy
  • 【長株圓軌道】tn̂g-tu-îⁿ kúi-tō/tn̂g-tu-înn kuí-tō/橢圓軌道/eccentric orbits
  • 【CFHT 望遠鏡】CFHT bōng-oán-kiàⁿ/CFHT bōng-uán-kiànn/CFHT 望遠鏡/Canada-France-Hawaii Telescope (CFHT)
  • 【后鬃座】Hiō-chang-chō/Hiō-tsang-tsō/后髮座/the Coma Berenices
  • 【星系盤】seng-hē-pôaⁿ/sing-hē-puânn/星系盤/galactic disk

  1. 阮嘛有 Podcast面冊InstagramTwitter,會逐工 kā 你提醒有新 ê 翻譯 kah 錄音。閣有 YouTube 頻道,有當時仔會出新 ê 影片,緊來追蹤! ↩︎

  2. 本站 ê 介紹 (台語/華語)FAQ (華語) ↩︎

  3. 看無台文?阮讀予你聽!已經錄過 ê 文章 ↩︎

昨昏 ê 圖:地球這粒藍色大理石 明仔載 ê 圖:挪威天頂 ê 極光 kah 光柱