M57:哈伯翕 ê 環形星雲

Page(/daily/2021/08/20210817)

探索宇宙1!逐工會揀一幅無仝款 ê 影像抑是相片,𤆬你熟似咱這个迷人 ê 宇宙,閣有專業天文學者2為你解說3

[漢羅] M57:哈伯翕 ê 環形星雲

除了 土星 環,環形星雲 (M57) 嘛是足有名 ê 環形天體。 毋閣這个經典外形,是 咱 ê 角度來看。 這張最近翕 ê 影像,是這个 擴散 星雲 ê 3-D 結構。 這一部份是 ùi 足清楚 ê 哈伯影像 來 ê。 影像顯示這个星雲是一个較厚 ê、像甜箍麭 ê 環,kā(美國)跤球形 ê 發光雲 箍 tī 內底。 這个 ùi 地球 看 ê 環面,親像是 àⁿ-頭看跤球 ê 長軸。 是講這个已經研究足濟 ê 行星形星雲 ê 發光物質,毋是 ùi 行星來 ê。 伊是 ùi 這个在生 ê 時陣親像太陽 ê 恆星擲–出來 ê 氣體外殼。 伊 ê 性命已經行到上尾 ê 坎站,這馬干焦賰一个光點 tī 星雲內底。 Ùi 中央恆星發–出 ê 強烈 紫外光,kā 氣體內底 ê 原子離子化。 這个 環形星雲 差不多有 1 光年 闊,離咱有 2500 光年遠。

[POJ] M-gō͘-cha̍p-chhit: Hap-peh hip–ê Khoân-hêng-seng-hûn

Tî-liáu Thó͘-chhiⁿ-khoân, Khoân-hêng-seng-hûn (M-gō͘-cha̍p-chhit) mā sī chiok ū-miâ ê khoân-hêng thian-thé. M̄-koh chit-ê keng-tián gōa-hêng, sī àn lán-ê kak-tō͘ lâi khòaⁿ. Chit-tiuⁿ chòe-kīn hip–ê iáⁿ-siōng, sī chit-ê khok-sàn-seng-hûn ê saⁿ-D kiat-kò͘. Che chi̍t-pō͘-hūn sī ùi chiok chheng-chhó͘ ê Ha-peh iáⁿ-siōng lâi–ê. Iáⁿ-siōng hián-sī chit-ê seng-hûn sī chi̍t-ê khah-kāu ê, chhiūⁿ tiⁿ-kho͘-pháng ê khoân, kā (Bí-kok) kha-kiû-hêng ê hoat-kng-hûn kho͘ tī lāi-té. Chit-ê ùi Tē-kiû khòaⁿ ê khoân-bīn, chhiⁿ-chhiūⁿ sī àⁿ-thâu khòaⁿ kha-kiû ê tn̂g-te̍k. Sī-kóng chit-ê í-keng gián-kiù chiok-chōe ê kiâⁿ-chhiⁿ-hêng-seng-hûn ê hoat-kng bu̍t-chit, m̄-sī ùi kiâⁿ-chhiⁿ lâi-ê. I sī ùi chit-ê chāi-siⁿ ê sî-chūn chhiⁿ-chhiūⁿ thài-iông ê hêng-chhiⁿ tàn–chhut-lâi ê khì-thé-gōa-khak. I ê sìⁿ-miā í-keng kiâⁿ-kàu siōng-bóe ê khám-chām, chit-má kan-na chhun chi̍t-ê kng-tiám tī seng-hûn lāi-té. Ùi tiong-ng hêng-chhiⁿ hoat–chhut ê kiông-lia̍t chí-gōa-kng, kā khì-thé lāi-té ê goân-chú lî-chú-hòa. Chit-ê Khoân-hêng-seng-hûn chha-put-to ū chi̍t kng-nî khoah, lî lán ū nn̄g-chheng-gō͘-pah kng-nî hn̄g.

[KIP] M-gō͘-cha̍p-chhit: Hap-peh hip–ê Khoân-hêng-seng-hûn

Tî-liáu Thó͘-chhiⁿ-khoân, Khoân-hêng-seng-hûn (M-gō͘-cha̍p-chhit) mā sī chiok ū-miâ ê khoân-hêng thian-thé. M̄-koh chit-ê keng-tián gōa-hêng, sī àn lán-ê kak-tō͘ lâi khòaⁿ. Chit-tiuⁿ chòe-kīn hip–ê iáⁿ-siōng, sī chit-ê khok-sàn-seng-hûn ê saⁿ-D kiat-kò͘. Che chi̍t-pō͘-hūn sī ùi chiok chheng-chhó͘ ê Ha-peh iáⁿ-siōng lâi–ê. Iáⁿ-siōng hián-sī chit-ê seng-hûn sī chi̍t-ê khah-kāu ê, chhiūⁿ tiⁿ-kho͘-pháng ê khoân, kā (Bí-kok) kha-kiû-hêng ê hoat-kng-hûn kho͘ tī lāi-té. Chit-ê ùi Tē-kiû khòaⁿ ê khoân-bīn, chhiⁿ-chhiūⁿ sī àⁿ-thâu khòaⁿ kha-kiû ê tn̂g-te̍k. Sī-kóng chit-ê í-keng gián-kiù chiok-chōe ê kiâⁿ-chhiⁿ-hêng-seng-hûn ê hoat-kng bu̍t-chit, m̄-sī ùi kiâⁿ-chhiⁿ lâi-ê. I sī ùi chit-ê chāi-siⁿ ê sî-chūn chhiⁿ-chhiūⁿ thài-iông ê hêng-chhiⁿ tàn–chhut-lâi ê khì-thé-gōa-khak. I ê sìⁿ-miā í-keng kiâⁿ-kàu siōng-bóe ê khám-chām, chit-má kan-na chhun chi̍t-ê kng-tiám tī seng-hûn lāi-té. Ùi tiong-ng hêng-chhiⁿ hoat–chhut ê kiông-lia̍t chí-gōa-kng, kā khì-thé lāi-té ê goân-chú lî-chú-hòa. Chit-ê Khoân-hêng-seng-hûn chha-put-to ū chi̍t kng-nî khoah, lî lán ū nn̄g-chheng-gō͘-pah kng-nî hn̄g.

[English] M57: The Ring Nebula from Hubble

Except for the rings of Saturn, the Ring Nebula (M57) is probably the most famous celestial circle. Its classic appearance is understood to be due to our own perspective, though. The recent mapping of the expanding nebula’s 3-D structure, based in part on this clear Hubble image, indicates that the nebula is a relatively dense, donut-like ring wrapped around the middle of a (American) football-shaped cloud of glowing gas. The view from planet Earth looks down the long axis of the football, face-on to the ring. Of course, in this well-studied example of a planetary nebula, the glowing material does not come from planets. Instead, the gaseous shroud represents outer layers expelled from the dying, once sun-like star, now a tiny pinprick of light seen at the nebula’s center. Intense ultraviolet light from the hot central star ionizes atoms in the gas. The Ring Nebula is about one light-year across and 2,500 light-years away.

詞彙學習(漢羅/POJ/KIP/華語/English)

  • 【環形星雲】khoân-hêng-seng-hûn/khuân-hîng-sing-hûn/環形星雲/Ring Nebula
  • 【行星形星雲】kiâⁿ-chhiⁿ-hêng-seng-hûn/kiânn-tshinn-hîng-sing-hûn/行星形星雲/planetary nebula
  • 【擴散星雲】khok-sàn-seng-hûn/khok-sàn-sing-hûn/擴散星雲/expanding nebula
  • 【長軸】tn̂g-te̍k/tn̂g-ti̍k/長軸/long axis
  • 【紫外光】chí-gōa-kng/tsí-guā-kng/紫外光/ultraviolet
  • 【甜箍麭】tiⁿ-kho͘-pháng/tinn-khoo-pháng/甜甜圈/donut

  1. 阮嘛有 Podcast面冊InstagramTwitter,會逐工 kā 你提醒有新 ê 翻譯 kah 錄音。閣有 YouTube 頻道,有當時仔會出新 ê 影片,緊來追蹤! ↩︎

  2. 本站 ê 介紹 (台語/華語)FAQ (華語) ↩︎

  3. 看無台文?阮讀予你聽!已經錄過 ê 文章 ↩︎

昨昏 ê 圖:英仙座流星、紅色精靈、kah 新星 蛇夫座 RS 明仔載 ê 圖:環形星雲 ê 環